Skład osobowy Zakładu
- dr hab. Mariusz Turowski, prof. UWr - kierownik
- dr Dominika Jacyk-Manikowska
Charakterystyka Zakładu
Nasz Zakład Filozofii Społecznej i Politycznej prowadzi interdyscyplinarne badania, które zgłębiają najbardziej palące wyzwania współczesnego świata. Poniżej przedstawiamy kluczowe obszary, którymi się zajmujemy.
W dobie antropocenu, czyli epoki, w której działalność człowieka znacząco wpływa na planetę, analizujemy redefinicję polityki. Badamy status kategorii natury, ekologiczne znaczenie pojęć świata i zadziwienia (wonder), a także sąd refleksyjny jako formę relacyjności. Zajmujemy się również ekologią dekolonialną oraz badamy bogactwo rdzennych filozofii, poszukując nowych perspektyw na nasze relacje ze środowiskiem.
W erze cyfrowej analizujemy wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych na nasze rozumienie rzeczywistości, tożsamości, moralności i sprawowania władzy. Nasze badania obejmują etykę informacyjną jako „makroetykę”, która rozszerza zakres podmiotów moralnych. Skupiamy się na roli informacji jako zasobu, produktu i celu działań etycznych, a także na nowych problemach moralnych, takich jak „tragedia Dobrej Woli” (przeciążenie informacjami o złu przy braku zasobów do działania) oraz kwestia „sztucznego zła” wynikającego z autonomicznych działań algorytmów i systemów.
Inspirowani pracą Axela Honnetha, badamy teorię uznania jako siłę napędową formowania grup i kluczowy warunek rozwoju relacji społecznych. Analizujemy paradoksy modernizacji kapitalistycznej, które osłabiają solidarność społeczną i autonomię jednostki. Czerpiąc z myśli Nancy Fraser, pytamy, czy transnarodowa opinia publiczna może zachować legitymację i skuteczność w kontrolowaniu władzy w obliczu „kanibalistycznego kapitalizmu”, który zagraża demokracji, opiece społecznej i planecie.
Nasze zainteresowania rozciągają się również na historiografię i współczesną myśl polityczno-społeczną, ze szczególnym uwzględnieniem liberalizmu centrystycznego jako „geokultury nowoczesności”. Badamy meta-teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad ontologią i epistemologią polityczno-społeczną. Analizujemy także relacje między filozofią polityczną a badaniami nad historią społeczną, polityczną i gospodarczą w ramach teorii systemów-światów, zwłaszcza w kontekście dekolonialnym, post/neo-imperialnym oraz kryzysu lewicowości.
Prowadzimy również badania w obszarze estetyki politycznej, analizując prace Ludwiga Wittgensteina, Axela Honnetha i Jacquesa Rancière’a. W ramach filozofii nauki krytycznego racjonalizmu dążymy do wypracowania spójnej odpowiedzi na deficyty teoretyczne tej koncepcji w konfrontacji ze społecznym wymiarem funkcjonowania nauki, w tym zagadnienia rozumienia i narracyjności jako narzędzi naukowego wyjaśniania. W obszarze filozofii urbanizmu skupiamy się na teoretycznych problemach definiowania miejskości i determinantach dynamiki skupisk miejskich. Problematykę postkolonializmu rozważamy na płaszczyźnie epistemologicznej, filozoficzno-politycznej i urbanistycznej.