Skład osobowy Zakładu
- prof. dr hab. Damian Leszczyński - kierownik
Charakterystyka Zakładu
W Zakładzie Epistemologii i Filozofii Umysłu badacze z pasją zgłębiają złożone zagadnienia filozoficzne, rzucając nowe światło na fundamentalne kwestie dotyczące poznania i świadomości. Ich praca koncentruje się na wielu wzajemnie powiązanych obszarach, tworząc spójny i dynamiczny program badawczy. Jednym z filarów działalności Zakładu jest dogłębna analiza idealistycznych i spirytualistycznych koncepcji umysłu. Naukowcy nie tylko śledzą ich ewolucję na przestrzeni dziejów filozofii, od Platona po współczesne nurty, ale także systematycznie badają ich aktualne implikacje dla rozumienia natury rzeczywistości i miejsca człowieka w kosmosie. Celem jest zrozumienie, w jaki sposób różne tradycje filozoficzne postrzegają umysł jako byt niezależny od materii lub wręcz ją kształtujący. Równie istotne są badania nad intuicjonizmem i jego różnorodnymi wariantami. To nie tylko eksploracja roli intuicji jako bezpośredniego źródła wiedzy, lecz także próba identyfikacji nieepistemicznych podstaw wiedzy, czyli tych elementów, które wpływają na nasze przekonania poza stricte racjonalnym uzasadnieniem. W centrum tych dociekań znajdują się pytania o to, czy intuicja może być wiarygodnym fundamentem poznania, oraz o to, co kształtuje nasze przekonania poza argumentacją logiczną.
Kolejnym kluczowym nurtem jest szczegółowa analiza fenomenalizmu. Badacze skrupulatnie analizują jego podstawowe założenia, śledząc historię tej koncepcji od jej korzeni aż po współczesne reinterpretacje. Systematyzacja różnorodnych podejść fenomenalistycznych pozwala na pełniejsze zrozumienie, w jaki sposób rzeczywistość jest postrzegana jako zbiór zjawisk dostępnych naszej świadomości, a nie jako byt niezależny. Czynnikiem wyróżniającym sferę badawczą stanowią unikalne badania w dziedzinie epistemologii odkryć geograficznych. To nie tylko historyczna analiza faktów, lecz przede wszystkim studium tego, jak te przełomowe wydarzenia fundamentalnie zmieniły zachodni obraz świata. Badacze eksplorują ich wpływ na rozwój nauki, rewolucjonizując rozumienie geografii, astronomii i antropologii, a także na sferę religijną, weryfikując dotychczasowe dogmaty i wyobrażenia. Niezwykle fascynującym obszarem badań i ściśle z nim z wiązanym jest eschatologia odkryć geograficznych, która stanowi próbę odkrycia i zrozumienia głównych idei i przekonań – często o charakterze mesjanistycznym, apokaliptycznym czy utopijnym – które leżały u podstaw pierwszych wypraw odkrywczych. Analiza tych idei pozwala na głębsze zrozumienie motywacji odkrywców i nadaje ich przedsięwzięciom sens wykraczający poza czysto empiryczne poszukiwania nowych lądów. Program badawczy Zakładu Epistemologii i Filozofii Umysłu charakteryzuje się interdyscyplinarnością i dążeniem do poszerzania granic ludzkiego poznania, otwierając nowe perspektywy na rozumienie zarówno naszej wewnętrznej rzeczywistości, jak i otaczającego nas świata.